Hybrydowy model pracy redefiniuje strategie nieruchomościowe

Coraz więcej firm wraca do biur w formule hybrydowej. Przedłużające się prace nad docelowym modelem działania przełożyły się na mniejszy wolumen transakcji. Najbardziej aktywny pozostaje sektor technologiczny

Firma doradcza JLL podsumowała sytuację oraz perspektywy dalszego rozwoju polskiego rynku biurowego na koniec III kw. 2021 r.

Popyt – dominacja firm technologicznych

W pierwszych trzech kwartałach br. w Polsce wynajęto 778 000 mkw., z czego blisko 380 000 mkw. przypadło na główne rynki biurowe poza Warszawą1.

Rośnie świadomość, że wyzwania pandemiczne zostaną z nami na dłużej. Dlatego wiele firm odczuwających negatywne skutki pracy zdalnej wypracowuje nowy model działania i powraca do biur w formule hybrydowej, łączącej pracę zdalną ze stacjonarną. Potrzebne jest wzmocnienie poczucia przynależności, pogłębienie zaufania i integracji zespołu. Dla wielu pracowników praca w biurze pomaga też w zbudowaniu równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Jednak dogłębna analiza potrzeb i przygotowanie długoterminowych strategii są czasochłonne, co przekłada się na niższe wolumeny transakcyjne.

– wylicza Maciej Traczyk, Starszy Konsultant w Dziale Reprezentacji Najemcy, JLL.

Wiodące wciąż prym firmy technologiczne od początku roku wynajęły poza Warszawą blisko 130 000 mkw., czyli 1/3 całkowitego wolumenu. Rośnie również aktywność najemców z sektora nowoczesnych usług biznesowych, czego potwierdzeniem są umowy najmu pod nowe centra usług, m.in. Wella w Bramie Miasta w Łodzi, Boehringer Ingelheim w Centrum Południe we Wrocławiu, Grass Valley w High5 w Krakowie czy Hyland Software w Global Office Park w Katowicach.

Po raz kolejny największą aktywność odnotowaliśmy w Krakowie, Trójmieście i Wrocławiu. Te trzy rynki odpowiadają za ponad 70% najmu poza Warszawą w okresie od stycznia do września 2021 r.

– dodaje Maciej Traczyk

Do największych transakcji zawartych poza Warszawą od początku roku należały: renegocjacja i ekspansja Rockwell Automation na łącznie 19 500 mkw. w A4 Business Park w Krakowie, renegocjacje 15 600 mkw. poufnej firmy z sektora usług dla biznesu w biurowcu Kapelanka 42 w Krakowie, umowa przednajmu na 12 300 mkw. 3M w MidPoint 71 we Wrocławiu oraz renegocjacje 11 400 mkw. IBM w kompleksie Korona w Krakowie. W samym III kw. regionalne transakcje najmu cechowała nieco mniejsza skala, a do głównych zaliczamy 5 400 mkw. renegocjowane przez firmę z sektora finansowego w biurowcu Olivia Star w Gdańsku, przednajem na 5 300 mkw. przez Pepsico Global Business Services w Brain Park oraz 5 100 mkw. wynajęte przez firmę z sektora produkcyjnego w MK29 w Krakowie.

Podaż – dwa razy więcej w budowie poza Warszawą

Zasoby powierzchni biurowej w Polsce wynoszą 12,1 mln mkw., z czego na największe miasta regionalne przypada już prawie 6 mln mkw.

Największe biurowe rynki regionalne w Polsce odpowiadają za 1/3 nowej podaży w tym roku. W pierwszych trzech kwartałach 2021 r. do użytku oddano tam 145 800 mkw., podczas gdy w całym kraju – 436 000 mkw. Łącznie w budowie jest obecnie 1,12 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej, czyli niemal 14% mniej niż przed rokiem. Jest to najniższy wynik od 2013 r. Wpływ na ten stan ma przede wszystkim rekordowo niska aktywność deweloperów w Warszawie – 330 000 mkw. Nagłównych rynkach regionalnych w trakcie realizacji jest ponad dwa razy więcej – ok. 770 000 mkw.

– mówi Ewa Grudzień, Starszy Analityk Rynku, JLL.

Zgodnie z prognozami, ostatni kwartał roku będzie charakteryzował się przyrostem podaży szacowanym na około 160 000 mkw. na głównych rynkach regionalnych.

Od początku roku poza Warszawą najwięcej nowej powierzchni ukończono w Krakowie (47 600 mkw.), Poznaniu (35 800 mkw.) oraz Trójmieście (35 000 mkw.). W samym III kw. na rynek trafiło jedynie 19 300 mkw. w czterech projektach: Kolońska Park oraz Młyńska 6 w Katowicach, Ocean Office Park A2 w Krakowie oraz Dowborczyków 30/34 w Łodzi.

Rynek inwestycyjny

Chociaż sektor biurowy pozostaje jedną z głównych sił napędowych rynku inwestycyjnego w Polsce, to w porównaniu z latami ubiegłymi aktywność inwestorów jest raczej umiarkowana.

Od początku roku przeprowadzono w Polsce transakcje biurowe o wartości ponad 1,2 mld euro – o 19% mniej niż rok wcześniej. Pomimo mniejszej aktywności inwestorów rezultat za pierwsze trzy kwartały 2021 jest wciąż o 4% wyższy od 10-letniej średniej. Na główne rynki poza Warszawą przypadło niecałe 380 mln euro, czyli ok. 30%. Ten rezultat w dużej mierze został osiągnięty dzięki transakcji portfelowej obejmującej biurowce grupy BUMA, kupione przez Partners Group za ponad 200 mln euro. W związku z tym, że większość tego portfela znajduje się w Krakowie – był to rynek regionalny o najwyższej aktywności.

– komentuje Marcin Sulewski, Dyrektor Działu Rynków Kapitałowych Nieruchomości Biurowych, JLL.

Inne znaczące transakcje tego roku sfinalizowane na rynkach regionalnych to sprzedaż biurowca Alchemia Neon przez Torus do funduszu DWS za ponad 80 mln euro, przejęcie projektu Szyperska Office Center w Poznaniu przez fundusz Investika oraz sprzedaż Bramy Portowej w Szczecinie przez Vastint do FLE.

Powierzchnie niewynajęte i czynsze

Średni poziom pustostanów w Polsce aktualnie wynosi 13%. W stolicy 12,5% istniejących zasobów biurowych pozostaje do wynajęcia, natomiast poza nią – 13,5% (najmniej w Szczecinie – 5,8%, najwięcej w Łodzi – 16,8%).

Wciąż najwyższe czynsze transakcyjne, poza Warszawą, charakteryzują Kraków (14-15,5 euro/mkw./miesiąc) oraz Wrocław (13,5-15,5 euro/mkw./miesiąc), a najniższe Lublin (10,5-11,5 euro/mkw./miesiąc).