Modern Office Manager Informacje dla osób zarządzających w firmie
Paraliżują systemy rządowe i wojskowe, atakują firmy i wykradają nasze dane. Najdroższy przyniósł nawet 10 miliardów dolarów strat[1]. Wirusy i inne rodzaje złośliwego oprogramowania (tzw. malware) to od dziesięcioleci rosnące zagrożenie – tylko w 2017 roku liczba ataków ransomware[2] zwiększyła się o ponad 400% w porównaniu do poprzedniego roku[3].
– Pierwsze wirusy powstały we wczesnych latach siedemdziesiątych[4]. Na początku rozprzestrzeniały się przez dyskietki, a nastolatki pisały je dla zabawy w piwnicy rodziców. W ciągu ostatnich kilku dekad z niewinnych i nieszkodliwych eksperymentów stały się źródłem dochodów zorganizowanych grup przestępczych, szerząc się za pośrednictwem stron internetowych, reklam, linków czy załączników w e-mailach – mówi Karolina Małagocka, ekspert ds. prywatności w firmie F-Secure.
Które z nich szczególnie zapadły internautom w pamięć? Oto pięć wirusów komputerowych wszechczasów.
Stuxnet – rok 2010
W branży cyberbezpieczeństwa często mówi się o czasach przed Stuxnetem i po nim. Wirus jest najważniejszym z przykładów malware’u rządowego – Stany Zjednoczone użyły go jako broni w operacji militarnej wymierzonej w program nuklearny Iranu[5]. Nośnikiem wirusa był pendrive jednego z pracowników. Po instalacji Stuxnet wyszukiwał konkretny sterownik i zmieniał jego ustawienia, doprowadzając np. do przyspieszenia pracy wirówek w zakładzie wzbogacania uranu w Natanz i ich zniszczenia. Czasowo unieruchomił niemal 1000 z 5000[6] wirówek i opóźnił irański proces wzbogacania uranu o około 1,5 roku[7].
Petya/Not Petya – rok 2017
To najdroższy w historii pojedynczy incydent związany z cyberbezpieczeństwem – kosztował więcej, niż jakikolwiek wyciek danych czy atak hakerów. Według szacunków straty firm na całym świecie wyniosły nawet 10 miliardów dolarów[8]. Złośliwe oprogramowanie Petya blokowało zainfekowane urządzenia, żądając 300 dolarów w bitcoinach za ich odzyskanie. Wirus spowodował awarię systemów komputerowych m.in. Rady Ministrów Ukrainy i tamtejszego Banku Narodowego, rosyjskiego banku centralnego, koncernu naftowego Rosnieft, a nawet monitoringu promieniowania nieczynnej elektrowni atomowej w Czarnobylu[9].
Fizzer – rok 2003
Fizzer to pierwszy wirus stworzony przez zorganizowaną grupę przestępców w celach zarobkowych. Nie stanowił zagrożenia dla dysków twardych, ale przejmował kontrolę nad pocztą elektroniczną, rozsyłając na wszystkie adresy z listy kontaktów spam i blokując serwery. Rozprzestrzeniał się niezwykle szybko poprzez załącznik e-maila, automatycznie generując treść oraz temat wiadomości spośród kilkunastu dostępnych wersji.
Slammer/SQL Slammer – rok 2003
Wirus pojawił się w 2003 roku i ustanowił niepobity do dzisiaj rekord szybkości rozprzestrzeniania się złośliwego oprogramowania. W szczytowym momencie ataku podwajał liczbę zainfekowanych komputerów co 8,5 sekundy[10], a zainfekowanie 75 000 serwerów zajęło mu jedynie około 10 minut[11]. Generując ogromny ruch w sieci, sparaliżował m.in. Bank of America, serwery obsługujące numer alarmowy 911 w Seattle czy elektrownię atomową w Ohio i spowodował straty szacowane na ponad miliard dolarów[12].
Walker – rok 1992
Modelowy przykład złośliwego oprogramowania swoich czasów. Po zainfekowaniu komputera wirus wyświetlał na ekranie animację chodzącego mężczyzny. Pomysłowy, ale niegroźny – podobnie jak Delyrium, który wstrząsał ekranem, Q Casino, który zmuszał użytkownika do zagrania w ruletkę o dane z dysku czy Creeper publikujący komunikat „Jestem Creeper: złap mnie, jeśli potrafisz”.
Jak chronić się przed wirusami?
– Kluczem jest profilaktyka, czyli korzystanie z programów antywirusowych, a także dbanie o odpowiednie nawyki związane z tzw. cyberhigieną. Obejmują one m.in. dokładne czytanie e-maili, nieotwieranie załączników od nieznanych nadawców, a także stosowanie silnych i unikalnych haseł dla każdego serwisu z osobna. Konieczne jest również regularne aktualizowanie systemu oraz oprogramowania, a także pobieranie aplikacji tylko z zaufanych źródeł. Aby nie stracić danych w razie zainfekowania urządzenia, dobrze jest wykonywać regularne kopie zapasowe – wskazuje Karolina Małagocka.
[1] Według informacji Wired potwierdzonych przez Biały Dom: https://www.wired.com/story/notpetya-cyberattack-ukraine-russia-code-crashed-the-world/
[2] Złośliwe oprogramowanie wykorzystywane do blokowania danych i wymuszania okupów.
[3] Raport F-Secure “The Changing State of Ransomware”, 2018.
[4] https://www.nytimes.com/1991/10/06/weekinreview/ideas-trends-can-computer-viruses-be-domesticated-to-serve-mankind.html
[5] https://www.businessinsider.com/stuxnet-was-far-more-dangerous-than-previous-thought-2013-11?IR=T
[6] https://www.nytimes.com/2012/06/01/world/middleeast/obama-ordered-wave-of-cyberattacks-against-iran.html
[7] Według szacunków administracji prezydenta Baracka Obamy dzięki atakom udało się powstrzymać irański program nuklearny na ok. 18-24 miesięcy; https://www.nytimes.com/2012/06/01/world/middleeast/obama-ordered-wave-of-cyberattacks-against-iran.html
[8] Według informacji Wired potwierdzonych przez Biały Dom: https://www.wired.com/story/notpetya-cyberattack-ukraine-russia-code-crashed-the-world/
[9] https://www.theguardian.com/world/2017/jun/27/petya-ransomware-attack-strikes-companies-across-europe
[10] http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/2720337.stm
[11] https://www.nytimes.com/2004/02/08/magazine/the-virus-underground.html
