Jak trwale i bezpiecznie wymazać dane z dysku przenośnego?

Chociaż może wydawać się, że zwykłe usuwanie danych z przenośnego dysku lub pendrive’a go oczyszcza, to w rzeczywistości stosunkowo łatwo jest odzyskać poprzednią zawartość. Warto więc poznać nieco bardziej zaawansowane, lecz wciąż łatwe i praktyczne metody trwałego wymazywania danych.

Rozwiązania programowe

Oczyszczenie nośnika pamięci podłączonego do komputera jest łatwym zadaniem. Pendrive czy dysk zewnętrzny należy podłączyć do portu USB, zaś kartę pamięci umieścić w czytniku. Najprostszą opcją w systemie Windows jest kliknięcie prawym przyciskiem myszy na ikonkę dysku i wybranie z menu pozycji „Formatuj”. Jeśli na jednym urządzeniu istnieje kilka partycji, wygodnie będzie skorzystać z bogatszego panelu zarządzania dyskami dostępnego po kliknięciu prawym przyciskiem myszki w ikonkę „Ten komputer”, wybranie opcji „Zarządzaj”, a następnie „Zarządzaj dyskami”. W komputerach z systemem macOS analogiczny panel do formatowania dysków to „Narzędzie dyskowe”.

Do uwolnienia pamięci można wykorzystać jedną z trzech opcji: formatowanie szybkie, pełne oraz zerowanie.

Formatowanie szybkie oznacza usunięcie znaczników plików, co sprawia, że stają się one niewidoczne dla systemu operacyjnego. Dalej jednak znajdują się na dysku, przez co ich odzyskanie jest możliwe i stosunkowo mało skomplikowane. Ta metoda będzie więc wystarczająca do oczyszczania nowego dysku lub instalacji systemu operacyjnego, ale nie jest najlepszym rozwiązaniem, jeśli np. dysk przygotowywany jest do sprzedaży.

W procesie formatowania pełnego wykorzystywane jest natomiast nadpisywanie danych nowymi, utrudniając tym samym ewentualne odzyskanie poprzedniej zawartości.

Najskuteczniejszą metodą na całkowite pozbycie się danych z mechanicznego twardego dysku jest jego „zerowanie”, które czyni odzyskanie straconych danych niemal niemożliwym. Polega ono na wielokrotnym nadpisaniu każdego z sektorów dysku ciągiem zer. Bardzo ważne jest, aby nadpisać cały nośnik, a nie tylko jego obszary, z którego dane przeznaczone są do usunięcia. W przypadku systemu operacyjnego Windows można skorzystać z aplikacji Hardwipe, natomiast dyski podłączone do komputerów z system macOS są poddawane zerowaniu, jeśli we wspomnianym już „Narzędziu dyskowym” w „Opcjach bezpieczeństwa” ustawiony zostanie poziom 2, 3 lub 4.

Warto zaznaczyć, że proces zerowania nie jest wystarczająco skuteczny w przypadku dysków SSD, co wynika z konstrukcji zastosowanych w nich kości pamięci i zarządzającego zapisem danych kontrolera. W takiej sytuacji zalecane jest skorzystanie z funkcji „Secure Erase” dostępnej w specjalnym oprogramowaniu dołączonym przez producenta dysku SSD (w przypadku nośników firmy Transcend jest to aplikacja SSD Scope, dostępna dla systemu Windows). Wówczas za trwałe wykasowanie informacji odpowiada kontroler wbudowany w nośnik, a nie znajdujące się na komputerze oprogramowanie. Zaś jeśli użytkownik korzysta z komputerów firmy Apple i zależy mu na uniemożliwieniu dostępu do danych nawet po zwykłym sformatowaniu, zalecane jest szyfrowanie nośników SSD za pomocą funkcji FileVault w ustawieniach „Ochrony i prywatności”.

Zniszczenie fizyczne

Żaden dysk nie będzie się nadawał do dalszego użytkowania, jeśli zostanie uszkodzony fizycznie. Nośniki wykorzystujące zapis magnetyczny, jak np. dysk twardy czy dyskietki, najskuteczniej niszczy się za pomocą impulsu elektromagnetycznego, który rozmagnetyzowuje pamięć. Podobnie zadziała poddanie nośnika wysokiej temperaturze, w której ferromagnetyki tracą swoje właściwości. Stuprocentowo skuteczna jest też metoda chemiczna, polegająca na zastosowaniu odpowiedniej cieczy nie posiadającej właściwości magnetycznych, która niszczy strukturę talerzy dysku twardego. W przypadku dysku SSD wystarczy zniszczenie elementów krzemowych. Najtańszą domową metodą nieodwracalnego uszkodzenia dysku jest rozebranie go i wywiercenie w kościach pamięci kilku dziur za pomocą zwykłej wiertarki.

Po co formatować nośniki?

Dostępne w Internecie oprogramowanie pozwala w ciągu kilku minut odzyskać zawartość nośników, z których dane zostały usunięte w najprostszy sposób (czyli, de facto, tylko „zakryte”). Jeśli więc niepotrzebny dysk jest komuś odsprzedawany, jego nabywca mógłby odtworzyć rodzinne zdjęcia, ważne projekty czy zalogować się do banków czy serwisów społecznościowych, jeśli wśród danych zawieruszył się plik z zapisanymi hasłami.

– O opcji formatowania nośników danych przypominamy sobie zazwyczaj, gdy chcemy wyczyścić całkowicie nasz dysk twardy, pendrive czy kartę pamięci z dużej liczby starych projektów, prywatnych zdjęć i filmów czy innych niepotrzebnych plików – zauważa Dante Huang, Territory Account Manager firmy Transcend. – Tymczasem warto robić to częściej, także w ramach profilaktyki. Należy regularnie czyścić urządzenia, które są często podłączane do publicznych komputerów, bowiem istnieje ryzyko, że nieświadomie zapisało się na nich jakieś złośliwe oprogramowanie, potencjalnie groźne dla naszego komputera.